Wel bekend als de San Blas eilanden. 365 eilandjes voor de kust van Panama, waar er maar 40 van bewoond zijn. De KunaYala (kuna-land) is een inheemse bevolking die heeft moeten vechten voor hun eigenwaarde en tradities. De San blas is nog steeds onderdeel van Panama maar de inheemse bevolking die op deze eilanden wonen staat op zich en heeft zijn eigen regels. Zo mogen de Kuna’s zich niet mengen met andere westerse culturen en dragen de vrouwen nog steed traditionele kleding.
Zigzaggen
Waar het ene eilandje overbevolkt is en niet groter dan 3 voetbalvelden, staat het andere eilandje vol met wuivende palmbomen en witte zand strandjes. Op zicht afstand zie je de volgende bestemming al liggen maar hier moet je nog wel even tussen de riffen en ondieptes door slalommen. Best spannend! kloppen de waterkaarten wel en hebben we de Bauhaus pilot wel goed bestudeerd? Vertrouwen we op onze eigen waarnemingen?
Diepte meter stopt ermee
Als we na 2 dagen aankomen in het dorpje Olbaldia om in te klaren is het bijna donker. Naar binnen varen is geen probleem maar je ligt hier niet beschermt tegen de swell. We willen graag een goede nachtrust en besluiten om een paar mijl verder op, ons anker uit te gooien, bij het dorpje Perme. Hier naar binnen varen is andere koek. Een smalle doorgang waar links en rechts van ons riffen net onder water liggen. Als we de ingang naderen houd ineens de diepte meter het voor gezien. Altijd gebeuren dit soort dingen op cruciale momenten. De zon staat al laag en zien maar weinig kleurverschil in het water. Nu hangt ons vertrouwen af van de Bauhaus pilot, met deze coordinaten al in geprogrammeerd in de plotter, varen we naar binnen. Eenmaal binnen wordt het water vlak en laten ons anker ergens in het midden vallen. We zijn het enige schip!
Waar is de reserveren diepte meter
Na een heerlijk rustig nachtje gaan we weer anker op om in te klaren in Obaldia. Een diepte meter hebben we nu niet nodig. De track van gister staat er nog in. Het inklaren kost ons een halve dag, inclusief een Tigo telefoon kaartje werkend krijgen. Terug op de boot besluiten weer naar Perme te gaan. De boot wordt weer omgekeerd, opzoek naar de diepte meter. We weten allebei hoe het eruit ziet en in wat voor verpakking het zit. Het zoeken wordt gestaakt en beginnen te geloven dat het ding niet aanboord is of misschien perongeluk is weg gegooid. Na 2 dagen besluiten we verder te gaan zonder werkende diepte meter.
Isla Pinos (walvis)
Voor het aanvaren van Pinos gebruiken we coordinaten van Bauhaus pilot. De navionics kaart helpt ons ook en onze eigen waarneming is van groot belang, om ons innerlijk rustig te houden. Met de zon van achter kunnen we de ondieptes goed zien en leren snel. Het vertrouwen in deze hulpmiddelen groeit en vinden ons een weg tussen al deze prachtige eilandjes. Een werkende diepte meter zou voor het complete plaatje zorgen. De boot wordt voor een derde keer overhoop gehaald en 3 keer blijkt scheepsrecht. De diepte meter zat in de verpakking waar we naar zochten maar die zat weer in andere tas met onderdelen!
Isla Ustupo
Een overbevolkt eiland en er is geen palmboom te bekennen. Hier zien we het leven van kuna yala van dichtbij. Over het eiland loopt 1 hoofdweg verder staan er overal huisjes waar smalle kronkelige paadjes de scheiding van het ene en het andere huisje weergeeft. Een toilet bezoek is aan het water niet meer dan een hokje wat boven het water staat met een gat in de vloer. Wij doen niet anders met ons scheeps toilet trouwens. Alleen drijven hier alle pampers en maandverband voorbij. Ze willen zich graag houden aan al hun tradities maar de westerse invloed is niet te weerstaan. De cola blikjes en chips verpakking en heel veel andere plastic ligt hier verdwaalt rond. Ze weten zich er geen raad mee. Alles wordt in zee gedumpt of het beland in de mangrove. Mobiele telefoons en starlink is hier op het eilandje niet meer weg te denken. Ook verdwijnt de traditionele kleding van de kuna vrouwen omdat de nieuwe generatie in moderne kleding wil lopen. Wat nog wel echt is, zijn de uitgeholde boomstammen die als kano fungeren massaal komen ze van het vaste land aangegroeid en passeren ze ons, vol geladen met bananen en cocosnoten. Als ze halve wind of met wind mee varen wordt er een zeiltje gehesen en de roeispaan wordt dan het roer.
Motorzeilen
We varen binnen het rif het ene eilandje naar het ander eilandje voorbij. Het rif bied bescherming tegen de ruwe zee die hier tekeer gaat. De wind, golven en stroming komen hier bij elkaar want de eilanden van de san Blas liggen op lager wal. Het is hier geen champagne zeilen en vaak staat de motor bij. Eenmaal achter het rif of eiland ben je beschermd tegen moeder natuur. Het voordeel is dat de tochtjes maar kort zijn want je kiest gewoon een ander eilandje als je het zat bent.
Green island
Dit eiland heeft nog een paar andere kleine eilandje onder zich en is populair bij de cruisers. Wil je toch meer prive dan moet je van de gebaande paden af en zo liggen we bij het eilandje Sabudpored en is omgedoopt tot Martydupe. Hier ontmoeten Sy Feather weer, Marty and Liah! Ze zeilen hier al even rond en dit is hun favorite plekje en ik snap wel waarom. Die avond zijn we op strand te vinden en maken een vuurtje. We hebben het eilandje voor onszelf. Ik verzamel zand van Martydup eiland en zie mooie schelpjes voor mijn verzameling. De volgende dag komt de groente en fruitboot voorbij! Alles in veelvoud en het ziet er goed uit. Wat een luxe we hoeven geen voet aan land te zetten om verswaar te kopen. Die avond eten we garnalen en drinken melk uit een kokosnoot! Een maand lang blijven onze slippers onaangetast en hebben we alleen maar fluweel wit zand tussen onze tenen, nog net niet met onze billen bloot.
Holandese Cays
21 onbewoonde eilandjes om te bezoeken! We bezoeken BBQ eiland voor een paar nachten en gaan er op uit met dinghy om te snorkelen en eten lokaal op het buur eiland Banedup en al de andere eilandjes varen we voorbij. Waarom….. ze hebben allemaal palmbomen en een wit strand. Soms is het te druk of staat er swell en varen we door. Het rond varen is al een hele belevenis opzich want van elk eilandje krijg je iets mee.
Lemmon Cays
Deze plek word omringt door tal van kleine eilandje en grote riffen, die ervoor zorgen dat het water vlak is. Een uitstekende plek om te wingfoilen! De dinghy’s worden gedropt op een zandbank en vanuit hier wordt er gewingfoilt. We sluiten de dag af met een biertje. Als Liah en ik met de dinghy’s terug varen, zien we niet veel later ook de mannen terug komen die er geen genoeg van krijgen. Ze varen nog een paar ere rondjes om de boten. Op het eilandje Nuinudup spelen we mexican domino train en eten we voor 12 dollar een heerlijk maal! Hier verblijven we een week en nemen ook een bezoek aan Dog eiland waar je naar een wrak kan snorkelen.
De Mola maker komt opbezoek
Wat zijn mola’s eigenlijk? Een mola is een rechthoekig, horizontaal stuk textiel, gemaakt in omgekeerd applicatiewerk. Dat gebruikt men voor de versiering van de blouses die de Kuna-vrouwen dagelijks dragen. Mola’s gaan daarom in paren: een voor- en een achterkant van de blouse. Als er een verschil is tussen de twee, dan gebruikt men de mooiste mola voor de rugzijde van de blouse. De mola wordt alleen gebruikt voor de romp. Schouders en mouwen worden gemaakt van een gekleurde, katoenen stof.
Er worden twee of meer lagen gekleurde katoen van dezelfde maat op elkaar gelegd en vast gestikt. Vervolgens wordt het patroon uitgeknipt uit de bovenste laag stof, zodat op die plaatsen de onderliggende stof zichtbaar wordt. De rand van de bovenste laag stof slaat men naar achteren en wordt met fijne steekjes vastgezet op de onder liggende stof. In die zin verschilt deze techniek van ‘gewoon’ appliceren, omdat bij die techniek de afbeelding wordt gevormd door kleine stukjes stof vast te naaien op een grotere ondergrond. Soms gebruikt men voor een onderlaag diverse stukjes stof van verschillende kleuren. Zo krijgen de diverse delen van het uitgeknipte patroon een andere achtergrondkleur. Traditioneel wordt het stikwerk in een eenvoudige steek uitgevoerd met dezelfde kleur garen als de stof, zodat het zo min mogelijk zichtbaar is. Men komt ook geborduurde steken tegen, soms als toevoeging op het uitgevoerde patroon.
Een mola kan bestaan uit twee lagen katoen met verschillende kleur. Ook meer lagen komen vaak voor, soms meer dan zes lagen stof, waarbij telkens een patroon wordt uitgeknipt en afgewerkt om de kleur daaronder te laten zien. Belangrijk is daarbij het gebruik van fijngeweven katoen, zodat deze niet gaat rafelen.
Hoe meer lagen een mola bevat en hoe fijner de afwerking, des te meer tijd kost het om zo’n mola te maken. De tijd die nodig is om een mola te maken, varieert van twee weken tot zes maanden. Het is duidelijk dat hoe complexer een mola is, hoe kostbaarder die is, want behalve voor eigen gebruik worden de mola’s tegenwoordig ook aan toeristen verkocht.
Chichime Cays
We varen alleen verder. Onze volgende bestemming is maar een uurtje varen. Een druk bezochte anker plek maar gelukkig is er nog een gaatje voor ons. We liggen hier heerlijk tussen twee eilandjes en kijken uit op een oude ferry die hier ooit op een rif is geraakt. De dagen vullen zich met snorkelen en zien een hoop leven in de zee. Als we de dinghy met ons mee laten drijven tijdens het snorkelen zien we in totaal 10 spotted eagle rays waar het nog geen 3 meter diep is. Ongeloofelijk veel klein vis, wat als donkere wolken zich schuil houd in het ondiepe warme water. Als je erop af zwemt opent de wolk zich en sluit zich weer als je er in zit, miljoenen vis oogje staren mij aan.
El Porvenir
Het laatste of het eerste eiland van de San Blas, ligt er aan van welke kant je komt. Het eiland heeft een vliegveldje en hier kun je al je formaliteiten regelen. Toeristen die met het vliegtuig komen worden vanaf hier met bootjes verplaatst naar de vele eilandjes van de San Blas. Voor ons is het alweer het laatste eiland en alleen een stop om de volgende dag een grote slag te maken richting Panama!
Zou je dat nou wel doen, is het niet gevaarlijk om naar Colombia te reizen? Als ik het boek de Pizarro begin te lezen begrijp ik de ongerustheid, wat een gruwelijkheden hebben er zich afgespeeld in dit land maar er zijn al meerdere zeilers ons voor geweest en zei hebben alleen maar lovende woorden over dit bijzondere land! Niets houd ons tegen, op naar een nieuw avontuur.
Nadat we uit Curaçao zijn vertrokken maken we een stop op Aruba! Hier wachten we op een goed weer venster. Als je de oude zeerotten mag geloven is de tocht van Aruba naar Colombia de gevaarlijkste. Om een veilige en rustige overtocht te ervaren is wachten op de juiste weervoorspelling een must. Met wat geduld en 10 dagen verder is het zover en we zijn niet de enige. Iedereen gebruikt deze kans om Zuid-West te gaan. De beruchte kaap (Cabo Vela) staat bekend, omdat hier de wind en golven verdubbelen. De enige veilige manier is om met weinig wind de kaap te ronden. De eerste 24 uur is even slingeren maar daarna is er zelfs energie om brood te bakken en een vislijn uit te gooien en dat zonder zeeziekte pleister. Vooral voor Akko die zijn hele leven al last heeft van zeeziekte is dit een hoogte punt want vanaf Martinique gebruikt hij ze niet meer. De vislijn staat strak en niet veel later halen we een Yellow fin tuna binnen. We eten er drie dagen van! Met 15 tot 18 knopen wind en de golven vanachter gaan we lekker vooruit. Normaal loopt Choctaw dan al mooi maar we hebben ook nog eens 2 knopen stroom mee. Er zit hier veel leven in zee, een groep dolfijnen komt ons begroeten en in de nacht varen we door een broedkamer van vliegende vissen. Als je er een lamp op schijnt krioelt het zo ver je kan kijken. Ze vliegen als kamikaze piloten tegen ons aan. Als ik beneden net lig te dommelen hoor ik overal om mij heen vliegende vissen spartelen die zich te pletter hebben geslagen op het dek. Bij het ochtend schemer willen we de aap hijzen maar zien dan pas wat voor slagveld het aan dek is. Ik schraap 50 vliegende vissen van dek en er blijven overal schubben achter. De laatse 15 mijlen gaan tergend langzaam want de stroom die mee was, is nu tegen, soms met 3 knopen. Als dan de wind weg valt blijft er maar weinig snelheid over. Ook met de motor bij gaan we niet veel harder. We besluiten om dicht langs de kust te varen. Uit ervaring weten we dat daar minder stroom staat. Een duidelijke scheidingslijn in het water zegt dat het klopt. Het is een raar fenomeen als je deze grens over gaat en je nauwlijks nog stroom tegen hebt. We blijven tot aan onze bestemming vlak langs de kust varen en na 52 uur komen we aan in Santa Marta waar de Mariniro’s ons naar binnen loodsen.
Wennen aan het stadsleven
Nee stadsmensen zijn we niet. Na een dagje Amsterdam ben ik altijd wil blij om weer op de veluwe te zijn! Inmiddels zijn we alweer een paar dagen in Santa Marta. De haven ligt letterlijk in de stad of eigenlijk ligt de stad aan het water. Wij beleven het of we er midden in wonen. De stad komt elke avond tot leven. Dans en muziek staat centraal maar ook veel straatartiesten en verkopers. De drukte om ons heen is overweldigend en moeten hier echt aan wennen. Het is een wirwar van mensen, auto,s, bussen, scooters en motorrijders. Als voetganger heb je niet veel te zeggen, we worden een paar keer bijna van ons sokken gereden. Verkeersregels zijn er niet maar stoppen voor een rood licht doen ze wel! Paul en Charlotte van Sy Quilinda nodigen ons uit om een uitstapje te maken. Wat is het fijn om bevriende cruisers tegen te komen, die hier al even zijn. Zij maken ons wegwijs naar beste pinautomaat, supermarkt of een gezellig koffietentje. Zo raken we langzaam gewend aan Colombia op een prettige manier.
Toeristische attractie
We nemen een veelte kleine taxi naar Tyrona park wat op 45 min rijden van Santa Mata ligt. We ruiken al snel een eigenaardig luchtje en bij elke hobbel voelen we de banden in de wielkasten. We vragen ons af of het autootje het wel gaat trekken met vier grote kaaskoppen en de chauffeur. Opgelucht stappen we uit en lopen naar de entree. Ondanks dat er veel mensen zijn en wij als cruisers een beetje verwend zijn geraakt aan plekjes voor onszelf, is het een prachtige wandeling met veel variatie. Na 5 uurtjes wandelen nemen we de bus terug maar we zijn niet de enige. De bus is afgeladen en er kan er altijd nog wel eentje bij. Akko staat bij de deur die niet meer dicht kan, wij staan in het gangpad en is het wachten op een zit plek. Hangend aan de bagage bakken boven ons met onze klotsende oksels zal voor de mensen die zitten niet zo aangenaam zijn. Een uur later met wat geduw en getrek hebben we allemaal een zitplek.
Kerst en nieuwjaar is elk jaar weer een verassing
Waar vieren we het en met wie is altijd een grote vraag. Hier hebben de colombianen ook vakantie en dat is te merken aan de drukte maar ook gaan de prijzen omhoog als je iets wil ondernemen. Wij houden ons gedeisd en pakken allerlei klussen op. De naaimachine maakt weer eens overuren met de nieuwe koolborstels! Op de steiger word het steeds gezelliger, in de avond zien we steeds meer sfeerverlichting op de boten. Kerstavond staat in het teken van het dobbelspel en iedereen neemt wat lekkers mee. Poffertje bakken! altijd een feest in een boot waar het 36 graden wordt maar wat was het een succes. 1e kerstdag diner bij Paul en Charlotte. Draadjesvlees, bloemkool en aardappels, hoe simpel en lekker kan het zijn! 2e kerstdag is mijn verjaardag. Het hoeft niet van de daken worden geschreeuwd en daarom bleef het bescheiden met de mensen die we goed kennen met natuurlijk een zelf gebakken appeltaart. Ondanks dat kerst en nieuwjaar voor ons elk jaar weer anders is blijft er 1 traditie elk jaar terug komen. Oliebollen bakken! We vieren oud en nieuw met mensen die in de haven liggen, iedereen neemt weer wat lekkers mee. Het leuke is, dat er allemaal traditioneel gerechten op tafel komen uit het land van herkomst. Een ware smaak sensatie! Zo ook de oliebollen met poedersuiker
Off Road
Een tweedaagse motortour staat er op de planning, georganiseerd door Marty van Sy Feather. Altijd een avontuur met deze gast. Geen idee wat ons te wachten staat maar we hebben er zin in. De organisatie vraagt wat ons niveau is….. onze referentie is in het dominicaanse republiek en Marty en Leah hebben veel ervaring. Advanced klinkt wel goed toch? Dit keer hebben we een helm, handschoenen en professionele motorlaarzen. Ook gaat er een gids mee, wat kan er nog mis gaan….. De stad uitrijden schijnt nog het gevaarlijkst te zijn als je net op een vreemde motorfiets zit. Chaos in de stad. Bussen zijn blauw, taxi ’s geel. Je wordt massaal links en rechts in gehaald en een gat in de weg daar slalom je nog even snel omheen. Eenmaal de stad uit gaan we via een bergpas omhoog, zo kunnen we onze bochtjes even oefenen voor het echte werk begint. De route die we gaan rijden is niet standaard, het ligt eraan wat je niveau is. Onze gids doet het liefst elke dag van deze tours maar niet iedereen is zo gek als ons! Daar gaan we, steil omhoog, modder, riviertjes en loss keien. We leren gaande weg en de leercurve is hoog. Waar angst soms nog regeert gaat over in adrenaline en na je eerste val heb je weer wat geleerd. Het is bijna bij iedereen vallen en op staan. De motoren zijn zwaar ook al zijn ze maar 150 CC. Gelukkig helpt iedereen elkaar!
We komen ongeschonden aan in onze ecolodge. Moe en voldaan en een paar blauwe plekken rijker, genieten we van het verwarmde zwembad met uitzicht over de vallei. De temperatuur hier op 1200 meter is erg aangenaam. In de avond gaan de lange broeken en truien aan. We Slapen sinds lange tijd weer onder een dekbed en mijn sokken blijven aan om het warm te krijgen. De volgende ochtend eten we een goed ontbijt en zitten we om 09:00 alweer op de motor. Met een unaniem besluit gaan we nog meer off road. We rijden helemaal naar de top van “De Cerro Kenney” op 2500 meter. Het was zwaar maar na een goede nachtrust en de ervaring van gister halen we allemaal de top en lijken onze skills met het uur te verbeteren want er zijn geen valpartijen meer. Terwijl deze etappe veel natter is met veel losse keien. Nu terug naar beneden waar vooral Leah en ik tegen op zien. Dit gaat buiten gewoon soepeltjes. Als we het off road gedeelte achter de rug is slingeren via de bergpas naar Minca waar een welverdiende lunch op ons staat te wachten. Na het eten komt de man met hamer, we zitten er allemaal doorheen. Ook de reizigersdiaree heeft ons te pakken. Tijd om naar huis te gaan. De rit naar beneden is allemaal asfalt “easy peasy “maar toch zijn de laatste km zwaar. Bij terugkomst worden we getrakteerd op een biertje door @adrelineaddictmoto. Een geweldige ervaring!
Busreisje naar Cartagena
Om bij de bushalte komen pakken we een taxi. Het kaartje is online geboekt! Op het bus station is het chaos en onze bus blijkt maar niet te komen. Na 2 uur wachten is mijn geduld op. Waarom blijft iedereen zo rustig. Maar de bus komt, zeggen ze stellig. Na 3 uur wachten is daar dan eindelijk onze bus. Nu hebben nog een bus rit van 6 uur voor de boeg en komen we niet meer bij daglicht aan in Cartagena. Er is ons al meerdere malen verteld blijf op de gebaande paden, niet in het donker over straat, draag geen duren sieraden en loop niet met je camera of telefoon te koop. We zoeken het niet op en houden ons aan dit goedbedoelde advies. Je ontkomt er niet aan dat je toch een keer in een schimmige straatje loopt of tegen schemer ergens aan komt maar het duurd niet lang of dat argwanend gevoel verdwijnt al snel want we voelen ons absoluut veilig in dit land. Ons airbnb ligt op anderhalve km van de stad in een wijk die niet heel populaire is bij de taxis blijkt maar dit was voor ons tenminste betaalbaar. Ook nu weer krijgen we goed bedoeld advies van de eigenaar. De wandeling naar de stad is in groot contrast met de oude stad die omringd worden door grote verdedigings muren maar is wel de realiteit. De straten zijn vies. Overal ligt afval, wat wordt uitgeplozen door de daklozen en die je vind op elke hoek van de straat. Het is schrijnend om te zien maar blijkbaar wen je hier ook aan. Je kan namelijk niet iedereen helpen en help je die persoon wel als je geld geeft? Als we uiteten gaan geven we onze doggy bag weg of kopen een extra broodje als we bij de bakker zijn. Lastig zijn ze niet, nee is nee. Dit heb ik in kaapverdie heel anders moeten ervaren helaas.
Eenmaal aangekomen bij de oude stad, lopen we door de poort en wanen ons ineens in een andere wereld. De straten zijn nog nat want blijkbaar spoelen ze die schoon, geen afval en het ruikt hier ook aangenamer. Er is veel historie te bespeuren,de huizen zijn kleurrijk en hebben allemaal balkonnetje met fleurige bloemen begroeid met klimop. Het is een verademing om hier binnen te wandelen en te genieten van deze oude stad die bewaard is gebleven. Overdag is het te heet in de stad, er staat geen zuchtje wind. Het beste is om in ochtend en de namiddag te gaan is, onze ervaring.
De wijk Gestmanie was vroeger niet veilig maar heeft een ware metamorfose ondergaan. Het is een favorite plek om uit tegaan. Kleurrijke straten, kunstart en straatmuzikanten. de kleine smalle straten zijn versierd met paraplu s, bloemen, vlaggetjes. Het lijkt of elk straatje een thema heeft. Als we met een taxi naar huis willen en we zeggen waar we heen willen, schud hij zijn hoofd. Ook de volgende twee taxis verzoeken ons om weer uit te stappen. Terug lopen in het donker is geen optie maar uiteindelijk lukt het en worden we netjes thuis gebracht maar ook nu weer vragen ons af waarom ze hier niet durven te rijden.
Na drie dagen Cartagena vinden we het welletjes. Het was bijzonder leuk en de moeite waard ook al hebben we niet zo op steden. Het reizen met taxi en bus gaat ons steeds makkelijker af. De terugreis loopt soepeltjes, met de lokale busmaatschappij waar je ter plekke gewoon een kaartje koopt en ze om de 20 min vertrekken.
De straatkunst van Bogota
Bogota is de hoofdstad van Colombia en ligt op 2500 meter hoogte en telt 8 miljoen inwoners. Ook nu gingen we met de bus alleen deze trip duurde 19 uur. Een vliegticket had ons er binnen twee uur gebracht maar we vonden de tickets te duur. De bus is luxe, grote comfortabel stoelen waar je bijna helemaal languit kan liggen. Het enige waar we ons in vergist hadden is dat het ijskoud wordt in de bus. Met onderkoeling verschijnselen komen aan in ons appartement. Geen verwarming maar wel een warme douche. Hier in bogota is het 18 graden en in Santa Marta 36! De zomerkleren worden in geruild voor jassen en lange broeken. Tijd om de stad te gaan verkennen!
De straatkunst van Bogotá is beroemd over de hele wereld. De stad heeft een aantal straatartiesten voortgebracht die hun kunst nog steeds over de hele wereld maken. De street art in Bogota is zowel mooi als politiek. Er zijn enkele kunstenaars die zeer gevoelige onderwerpen naar voren laten komen in hun kunst om hun mening te uiten. Voor kunstenaars is het een kans om krachtig sociaal commentaar te leveren op de politiek van hun land, om hun helden te verdedigen of om de straten op te fleuren met kleur. Vaak krijgen kunstenaars de opdracht van pandjeseigenaren zoals bijvoorbeeld winkeliers om de muren op te fleuren met street art. Op deze manier proberen de winkeleigenaren te voorkomen dat er hersenloze tags worden geplaatst door andere graffiti spuiters. Er is namelijk een ongeschreven regel in de street art scene dat je geen kunstwerken mag bekladden met tags uit respect voor de kunstenaar. De meeste en mooiste straatkunstwerken vind je in de wijk La Candelaria. Ondanks dat het een toevluchtsoord voor backpackers is in Bogota, kan La Candelaria op het eerste gezicht een beetje onaantrekkelijk en zelfs intimiderend lijken. Hoewel je prima op eigen gelegenheid door de stad kunt dwalen op zoek naar street art, is het echt aan te raden om met een street art tour mee te gaan. Je krijgt dan ook de verhalen achter de kunstwerken te horen, en dat maakt het allemaal nog interessanter. De street art tour (die zich voornamelijk focust op deze wijk) bied je ook de ideale manier om je te oriënteren wanneer ze voor het eerst in de stad aankomt. Bovendien geeft deze tour je een beter beeld van de stad en een uniek inkijkje in de sociale en politieke thema’s in Colombia. Een selectie maken van mijn fotos was moeilijk want er was op elke hoek van straat wel iets moois te zien!
Een bezoek aan de cowboys
“Llanos” (vlaktes) liggen ten oosten van Bogota en staan bekend om de grote diversiteit aan vogels, wilde dieren en de typische Llanero cultuur. Om daar te komen vliegen we naar het plaatsje Yopal. Vandaar rijden met de taxi naar Trinidad waar we overnachten in een prachtige ecolodge die bestaan uit cabana’s (kleine huisjes). Omringd door de geluiden van de natuur springen we in een verkoelend zwembad. De volgende ochtend hebben we een taxirit van twee uur voor de boeg, waar we vervolgens een aantal hato’s (ranches) bezoeken in de privé- natuurreservaten verspreid over 4 dagen. Hier beleven we het leven van de Llanero’s. Spotten wild, vogels en rijden paard. Dieren die je kunt tegen komen zijn o.a. capibara’s (de grootste knaagdieren ter wereld), miereneters, armadillo’s, kaaimannen en brulapen. We zien heel veel leven en rijden bijna elke dag paard. Slapen in een traditionele Maloca. Gaan op bezoek bij een weverij die traditionele chinchorro (hangmatten maakt. Waar wij het moeilijk vinden om onze draai te vinden in een hangmat hebben zij dat met een bed. De mensen zijn ontzettend gastvrij en vertellen Gepassioneerd over hun leven op Llanos!
Terug in Bogota
Het rondreizen is best vermoeiend en gelukkig hebben we twee dagen om bij te komen om vervolgens weer verder te reizen. Al onze kleren moeten gewassen worden want het zit vol met teken en ander gespuis. Als ik in de buurt ben heeft Akko geen last van muggen, tot dat ik muggenverdelger gebruik. Nu ook weer vinden de teken mij lekkerder dan Akko. Ik zit er helemaal onder en haal wel 30 teken weg, kleiner dan een spelden knop. Ook een paar dikke jongens die zich goed vast hebben gebeten. Als aapjes vlooien we elkaar voor de laatse keer en zo vind ik er toch nog een paar.
De Amazone
In het zuiden van Colombia ligt het plaatsje Leticia. Hier komen drie land grenzen samen en zonder enige belemmering loop je naar Brazilië of steek je de rivier over naar Peru. Vanaf hier gaan we per boot de Amazone rivier op. Een boottochtje van 2.5 uur daarna nog met een klein bootje naar onze bestemming san Martin, een inheemse stam die bestaat uit 700 inwoners. We maken een wandeling met een gids en hij vertelt over zijn dorp. Duiken de jungle in en ook in de avond. Brrr overal krioelende beestjes. Vogelspinnen, kikkers, giftige spinnen immens grote sprinkhanen en als we te lang stil staan blijk ik in een mierennest te staan. Iets prikt mij en begin op mijn kleren te slaan en overal komen dikke zwarte mieren tevoorschijn. Ik ben al geen held in het donker en ben opgelucht als we weer in het dorp zijn. Op de rivier zien we grijze en roze dolfijnen en zoeken de bomen af op andere beesten. Helaas kan de Amazone in Colombia niet tippen aan Suriname. Het blijft 1 van onze highlights van onze reis!
Even terug in Nederland
Als we terug komen uit de Amazone hebben we ook nu weer een paar dagen om een beetje bij te komen en ons voor te bereiden om naar Nederland te gaan. We verblijven in onze favorite studio in Bogota. Dat landreizen eist zijn tol, als ik onder de warmte uitslag kom te zitten en Akko hoge koorts krijgt. Wat mij zorgen baat want als je uit het Amazone gebied komt en je krijgt koorts is er een hoge kans op malaria. Preventief of zomaar slikken omdat je koorts hebt zien we niet zo zitten vanwege alle bijverschijnselen. Via de huisbaas krijgen we advies om naar het ziekenhuis te gaan waar ze ook een laboratorium hebben. Met google translate en ons gebrekkig spaans gaan het molentje draaien. Na een half uur staan we weer buiten, is er 15 euro betaald en twee uur later krijgen we uitslag per mail. Geen malaria! Akko voelt zich inmiddels ook alweer een stuk beter.
Vanaf Bogota vliegen we met air France naar Parijs om daar over te stappen naar Amsterdam. Gelukkig zijn we al aardig gewend aan de 15 graden in Bogota want in Nederland is het koud en miezerig. Mijn ouders staan ons weer op te wachten met open armen. Vieren de verjaardag van de moeder van Akko en zien we voor het eerst hun nieuwe stek op de derde verdieping met mooi uitzicht, alleen het weer blijft troosteloos. Selectief bezoeken we familie en vrienden omdat we maar twee weken in Nederland zijn. Een nachtje Schiermonnikoog, op bezoek bij Hans en Janet van de Zeevalk voelt als vanouds! en we zien zelfs de zon. De dagen vliegen om en voor we het weten pakken we onze koffers alweer in, met allemaal reserve onderdelen en 4 zonnepanelen die we in een fietsdoos gaan vervoeren. Het afscheid nemen is beladen zoals altijd en blijft ook altijd het minst leuke van een bezoek aan Nederland maar we moeten er even doorheen bijten.
Een bus rit van 19 uur doe ik nooit meer zeg ik nog
Terug in Bogota vanaf Nederland loopt allemaal soepeltjes zelfs de fietsdoos met zonnepanelen blijft heel en is meegekomen, maar we zijn er nog niet. Van bogota naar Santa marta is ruim 700 km. Ik had gezworen omdat niet weer met de bus te doen maar al onze bagage mee krijgen kost een fortuin en met de bus niet. Trap op trap af, taxi in taxi uit komen we oververhit aan op het busstation. Veelt te vroeg, gelukkig maar want er zijn nog maar twee luxe stoelen over. Dit keer gaan we goed voorbereid, genoeg kleren aan en kopen twee fleece dekentjes. Koud zullen we niet krijgen. Wat ons wel opvalt. Het maakt niet uit waar je bent maar overal is er geluidsoverlast. Zelfs als je ergens midden in rimboe zit, zijn er mensen die harde muziek draaien tot in de vroege uurtjes. De generator moet ervoor draaien wat ook weer lawaai geeft. In de bus staan de telefoons op standje hard en gesproken berichten zijn hier populair. Swipen of je leven ervan afhangt met het volume op max. Knetter gek wordt ik ervan, Akko maakt van zijn mond geen moordkuil en stapt er op af, ze hebben het meteen in de gaten en het volume gaat uit voor zolang het duurd. We slapen redelijk en als we een stop maken om iets te eten en ik kom terug zie ik zeker drie kakkerlakken weg rennen die op mijn tas zaten. Aaai….. ik besef me nu, dat alles wat aanboord gaat eerst gechecked moet worden om een invasie aan kakkerlakken te voor komen als we ze al niet hebben.
Terug in Santa Marta
Na ruim 6 weken komen we terug op een zanderige Choctaw en houd mijn hart vast met wat ik binnen ga aantreffen als ik het schuif luik op duw. Pff de boot is mooi droog van binnen geen ongedierte te bekennen maar buiten is het net of er een zandstorm over Choctaw heeft geraasd. Er staat ons nog wat te doen de komen de dagen! We bereiden ons voor op een eventuele vertrek maar we missen het weer venster omdat we nog niet klaar zijn. Ook de Ruimtevaarder is nog niet klaar en zo hebben we nog een gezellige tijd samen met uitjes een klusje hier en daar of even af koelen in het zwembad met een biertje. We laden Choctaw helemaal vol met eten en brandstof want hier in colombia is het betaalbaar. Je bent een dief van je eigen portemonnee als je dat niet doet.
Vanaf Sint Maarten ligt op een kleine 30 mijl het eiland Saba. Een grote hoge rots die uit het water reist. Sprookjesachtige wolken die rond om de mt Scenery hangen. De hoge klif wanden zijn indrukwekkend en imponerend. Er is ons meerdere malen verteld dat Saba weinig beschutting bied voor bootjes en dat je rekening moet houden met swell. We zijn dus gewaarschuwd. Hoe dichterbij we komen hoe meer we het gevoel krijgen dat we op ontdekkingsreis zijn, dit gevoel moet Columbus ook hebben gehad toen hij het eiland voor het eerst zag, ruw en ongerept. We zijn ook bijna helemaal alleen, er ligt nog een ander bootje te rollen op de deining. Ik zie mijn goede nachtrust meteen verdwijnen. Als we aan een mooring liggen voel ik me nog niet op mijn gemak. Ik vind het spannend. Houd de mooring wel? Akko duikt er nog wel heen maar het is erg diep, van wat hij er van kan zien ziet het er goed uit. De deining valt nog mee en ik probeer binnen in de boot alle geluiden te dempen die door het gewiebel worden veroorzaakt.
Het zat niet in de planning, welke planning vraag ik mijzelf nu af terwijl ik dit schrijf. Want dat veranderd nog al eens bij ons. Twee weken geleden zouden we nog naat Los Roques een eilanden groep voor de Venezolaanse kust. We zijn naar 6 weken Martinique ook wel klaar maar wachten op een bestelling die aankomt in Sint Maarten. Om nu naar het Noorden te varen in het Orkaanseizoen is wel met een risico. Tja is het dapper of gewoon stom zeg het maar! We wachten tot dat we zeker weten dat het paket is aangekomen en houden het weer goed in de gaten. Als het ligt op groen staat vertrekken we nog de volgende dag. Het weer ziet er heel rustig uit en houden rekening met veel motoruren. Bij de kust van Afrika broeit wel iets maar dat duurt nog wel even voor het bij ons is en dan zijn we ook wel weer weg.
Is het nu wingen, wingsurfen of wingfoilen, snap jij het nog? Dan heb je ook nog kitesurfen en kitefoilen en old school windsurfen. Voor diegene die er niet in thuis is, zal ik proberen om het verschil uit te leggen. Het oude vertrouwde windsurfen kent iedereen. Grote plank, mast, giek en zeil. Kitesurfen is voor de meeste ook wel bekend een vlieger met een paar lijntjes, door het water gesleept worden op een kleine plank (twintip) Het fenomeen foilen is voor veel mensen nieuw. Een mast met een vleugel die zich onderwater bevind, gemonteerd onder een plank. Of je nu een kite, wing of een windsurfzeil in je handen hebt alles kan gevaren worden met een foilboard. Voor elk type zeil is er een ander soort plank maar het vliegen met een foil komt op het zelfde neer.
Ons zeilseizoen begint pas, als we al veel boten naar het zuiden zien vertrekken, voor het orkaanseizoen. Dat begint officeel op 1 Juli. Zoals gewoonlijk blijkt van onze planning niks te kloppen. We blijven onverhoopt veel langer in nederland en het klussen aan de boot blijkt ook veel meer tijd in beslag te nemen. 1 November begint het zeilseizoen, voor ons is dat pas in Maart. Tobago slaan we niet over maar ook hier blijven we langer dan gepland. Wij proberen het seizoen zolang mogelijk te rekken, mocht er een dreiging van een orkaan onze kant op komen, dan zullen we beschutting moeten zoeken. Voor nu staat kitesurfen boven aan het lijstje. Daarna zullen we naar Martinique gaan. Iets waar we ook naar uit kijken omdat we onze boot weer vol kunnen stoppen met allemaal lekkers voor Europese prijzen. Nu was dat voor ons wel even schrikken, die Europese prijzen want wij hadden nog prijzen in ons hoofd toen we vertrokken in 2019! De Franse kaas, stokbrood en wijn zullen daarom extra lekker smaken.
Kite surfen staat vast in de agenda
Na Tobago zetten we koers naar Union Island. Met onze nieuwe kite garderobe nog in het plastic kunnen we haast niet wachten om het te gaan uitproberen. Na een hobbelige tochtje met niet veel slaap gooien we het anker uit in Clifton waar we moeten inklaren. We liggen hier achter het rif met de wind recht op de kop. Heerlijk rustig! Iets wat ik, vooral gemist heb toen we in Tobago waren. Je zou er bijna blijven liggen. De volgende dag varen we naar onze favoriete kitespot. Er liggen mooring’ s die gratis zijn. Uit onze ervaring liggen er ook nog een paar betonblokken zonder mooringbal. En zo hebben we de beste plek van de ankerbaai. Dichtbij de kant en geen swell!
Als al ons kitesurf materiaal is uitgestald op het dek. 4 planken, waar van twee met foil. 4 kites. Maten 8,10,12, en een wing 4.3., kunnen we aan de slag, zodat we met bijna elke wind sterkte kunnen kiten. Onze conditie moet nog worden opgebouwd want na 1 sessie van een paar uurtjes is de pap op. De volgende dag resulteert dat met spierpijn. Ook ik vind het elke keer weer te spannend maar na een paar dagen hebben we de smaak te pakken. Ik probeer het wing foilen onder de knie te krijgen. Dat gaat met vallen en op staan. De wind is net te licht om op foil te komen maar ik ben weer een stap dichterbij. De ene dag sta je met 10 kiters op het water de ander dag heb je het water voor jezelf. Zo hebben we geregeld in de late namiddag de baai voor ons zelf en kiten we tot de zon onder gaat.
Maandag 3 April gooien we los. Na 7 maanden Trinidad nemen we afscheid of zeggen eigenlijk tot ziens! We doen nog de laatste dingen en dan houd ons niks meer hier. De motor gaat aan, de lijnen los en daar gaan we. We varen nog even langs Sy Pandion, die liggen voor anker. Ook zij zijn klaar voor vertrek. Wij gaan naar Scotlandbay voor anker om daar nog een paar uur te wachten, Sy Pandion kiest meteen voor het ruime sop.
Tactiek
Om van Trinidad naar Tobago te varen is geen fijne tocht en wordt daarom ook vaak overgeslagen. Als je van Suriname komt, is het heel logische om eerst Tobago aan te doen. Dat wilde wij toen der tijd ook maar covid liet dat niet toe. Toch willen we daar heen. We lezen veel pilots en praten met de lokale bevolking. Tegen de wind op kruizen is een lange moeizame weg want er staat veel stroming, ruim 3 knopen. Na zonsondergang neemt de landbries het over van de zeebries. Hier kun je dus van profiteren als je dichtbij de kust blijft. Ook de stroming is aanzienlijk minder. Maar hoe dichtbij moet je dan gaan? Zo dicht mogelijk als je durft zeggen ze.
Het is windstil in de baai waar we voor anker liggen en de zon is al een paar uur onder. We maken even gebruik van de windstilte om het grootzeil te hijsen en er alvast een rif in te zetten, dan hoeven we dat niet op zee te doen. Om 21:00 varen we de baai uit naar open zee. We worden met 7 knopen door de bocas geperst maar de deining is best hoog omdat de wind en golven tegen de stroom in gaan. Gelukkig hebben we bijna volle maan en schijnt ze ons bij als we 200 meter van het land varen, waar je de golven ziet breken. Best spannend maar onze ogen wennen aan het donker, zien het contrast met zee en land goed en soms gaan we nog dichterbij want je merkt meteen als je te ver naar buiten vaart, je meer stroming hebt. Soms hebben we een counter current, als we gebruik maken van een baai. We worden er met 6 knopen uitgespuugd. Het is eigenlijk goed te doen, de golven zijn vervelend maar we houden toch een gemiddelde van 5 knopen. Na 9 motor uren bereiken we het einde van het land en komt de zon op. We hijsen de zeilen en zetten koers op Tobago. We varen hoog aan de wind en moeten aardig prikken maar ook snelheid houden om niet weg te worden gezet door de stroming. De wind draait in ons voordeel en varen in 1 keer op ons doel af!
Weken gaan over in maanden en voor een lange tijd wordt de klussenlijst alleen maar langer in plaats van korter. Enig uitzicht op een datum voor een tewaterlating komt niet in ons op en lijkt nog heel ver weg. Straks komen we niet meer weg, zoals velen die hier rond hangen en Trinidad tot hun thuis heeft gemaakt. Dat gaat ons niet gebeuren zeg ik heel stellig.
Dan ineens komt Akko terug van het kantoor van peake en staat er een datum gepland. Vanaf nu nog 2 weken. 13 Maart is de grote dag! Het einde is inzicht en dat alleen maar omdat er een datum staat. Ongeloofelijk hoe dit in je hoofd te werk gaat. De motivatie is weer helemaal terug en de ene klus naar de andere klus wordt met een groene markeerder doorsgesrreept en het lijkt ook nog haalbaar! Er word ook al nagedacht waar we straks voor anker gaan en het weer word in de gaten gehouden om naar Tobago te gaan!
Na een verblijf van 4 maanden in Nederland, zien we dan eindelijk Choctaw weer terug. Dit keer missen we het vliegtuig niet en zitten we ruim optijd bij de gate. De reis loopt voorspoedig en de shuttle bus van de werf staat ons al op te wachten, als we met 100 kg bagage naar buiten lopen. Het is dan al donker en voor we op de werf zijn is het 23:00u. Bij de ingang geeft de bewaker ons een envelop met de sleutel van de boot, een pas voor het sanitair en een wifi code. Ook staat er een trap voor ons klaar zodat we meteen toegang hebben tot de boot. Wat een service hier bij Peake!
Na ons anker te hebben gedropt voor de kust van Guadeloupe bij Ilets Pigeon, moeten we echt even bijkomen van onze zeiltochtje van Puerto Rico. Normaal klaar je de zelfde dag in, en vaak is dat ook een vereiste maar hier in het Franse Guadeloupe gaat dat met de Franse slag. Waar wij dan ook maar gebruik van maken. Waar wij nu zijn kunnen we niet inklaren, daar voor moeten we 10 mijl naar het Noorden varen. Ons gele Quarantaine vlaggetje wappert al 3 dagen vrolijk heen en weer. Dan vinden we het wel tijd om in beweging te komen en ons in te klaren. In het dorpje Deshaies kun je dat doen. Geen mannen in uniformen of een officieel gebouw maar we lopen een klein souvenirs winkeltje binnen en in hoek staat een computer met een barkruk, tussen de armbandjes en koelkastmagneten. Hier mogen we ons inklaren in de computer het wordt uitgeprint en ondertekent door de eigenaar van de winkel!
