“De Kuna Yala”

Wel bekend als de San Blas eilanden. 365 eilandjes voor de kust van Panama, waar er maar 40 van bewoond zijn. De KunaYala (kuna-land) is een inheemse bevolking die heeft moeten vechten voor hun eigenwaarde en tradities. De San blas is nog steeds onderdeel van Panama maar de inheemse bevolking die op deze eilanden wonen staat op zich en heeft zijn eigen regels. Zo mogen de Kuna’s zich niet mengen met andere westerse culturen en dragen de vrouwen nog steed traditionele kleding.

Zigzaggen

Waar het ene eilandje overbevolkt is en niet groter dan 3 voetbalvelden, staat het andere eilandje vol met wuivende palmbomen en witte zand strandjes. Op zicht afstand zie je de volgende bestemming al liggen maar hier moet je nog wel even tussen de riffen en ondieptes door slalommen. Best spannend! kloppen de waterkaarten wel en hebben we de Bauhaus pilot wel goed bestudeerd? Vertrouwen we op onze eigen waarnemingen?

Diepte meter stopt ermee

Als we na 2 dagen aankomen in het dorpje Olbaldia om in te klaren is het bijna donker. Naar binnen varen is geen probleem maar je ligt hier niet beschermt tegen de swell. We willen graag een goede nachtrust en besluiten om een paar mijl verder op, ons anker uit te gooien, bij het dorpje Perme. Hier naar binnen varen is andere koek. Een smalle doorgang waar links en rechts van ons riffen net onder water liggen. Als we de ingang naderen houd ineens de diepte meter het voor gezien. Altijd gebeuren dit soort dingen op cruciale momenten. De zon staat al laag en zien maar weinig kleurverschil in het water. Nu hangt ons vertrouwen af van de Bauhaus pilot, met deze coordinaten al in geprogrammeerd in de plotter, varen we naar binnen. Eenmaal binnen wordt het water vlak en laten ons anker ergens in het midden vallen. We zijn het enige schip!

Waar is de reserveren diepte meter

Na een heerlijk rustig nachtje gaan we weer anker op om in te klaren in Obaldia. Een diepte meter hebben we nu niet nodig. De track van gister staat er nog in. Het inklaren kost ons een halve dag, inclusief een Tigo telefoon kaartje werkend krijgen. Terug op de boot besluiten weer naar Perme te gaan. De boot wordt weer omgekeerd, opzoek naar de diepte meter. We weten allebei hoe het eruit ziet en in wat voor verpakking het zit. Het zoeken wordt gestaakt en beginnen te geloven dat het ding niet aanboord is of misschien perongeluk is weg gegooid. Na 2 dagen besluiten we verder te gaan zonder werkende diepte meter.

Isla Pinos (walvis)

Voor het aanvaren van Pinos gebruiken we coordinaten van Bauhaus pilot. De navionics kaart helpt ons ook en onze eigen waarneming is van groot belang, om ons innerlijk rustig te houden. Met de zon van achter kunnen we de ondieptes goed zien en leren snel. Het vertrouwen in deze hulpmiddelen groeit en vinden ons een weg tussen al deze prachtige eilandjes. Een werkende diepte meter zou voor het complete plaatje zorgen. De boot wordt voor een derde keer overhoop gehaald en 3 keer blijkt scheepsrecht. De diepte meter zat in de verpakking waar we naar zochten maar die zat weer in andere tas met onderdelen!

Isla Ustupo

Een overbevolkt eiland en er is geen palmboom te bekennen. Hier zien we het leven van kuna yala van dichtbij. Over het eiland loopt 1 hoofdweg verder staan er overal huisjes waar smalle kronkelige paadjes de scheiding van het ene en het andere huisje weergeeft. Een toilet bezoek is aan het water niet meer dan een hokje wat boven het water staat met een gat in de vloer. Wij doen niet anders met ons scheeps toilet trouwens. Alleen drijven hier alle pampers en maandverband voorbij. Ze willen zich graag houden aan al hun tradities maar de westerse invloed is niet te weerstaan. De cola blikjes en chips verpakking en heel veel andere plastic ligt hier verdwaalt rond. Ze weten zich er geen raad mee. Alles wordt in zee gedumpt of het beland in de mangrove. Mobiele telefoons en starlink is hier op het eilandje niet meer weg te denken. Ook verdwijnt de traditionele kleding van de kuna vrouwen omdat de nieuwe generatie in moderne kleding wil lopen. Wat nog wel echt is, zijn de uitgeholde boomstammen die als kano fungeren massaal komen ze van het vaste land aangegroeid en passeren ze ons, vol geladen met bananen en cocosnoten. Als ze halve wind of met wind mee varen wordt er een zeiltje gehesen en de roeispaan wordt dan het roer.

Motorzeilen

We varen binnen het rif het ene eilandje naar het ander eilandje voorbij. Het rif bied bescherming tegen de ruwe zee die hier tekeer gaat. De wind, golven en stroming komen hier bij elkaar want de eilanden van de san Blas liggen op lager wal. Het is hier geen champagne zeilen en vaak staat de motor bij. Eenmaal achter het rif of eiland ben je beschermd tegen moeder natuur. Het voordeel is dat de tochtjes maar kort zijn want je kiest gewoon een ander eilandje als je het zat bent.

Green island

Dit eiland heeft nog een paar andere kleine eilandje onder zich en is populair bij de cruisers. Wil je toch meer prive dan moet je van de gebaande paden af en zo liggen we bij het eilandje Sabudpored en is omgedoopt tot Martydupe. Hier ontmoeten Sy Feather weer, Marty and Liah! Ze zeilen hier al even rond en dit is hun favorite plekje en ik snap wel waarom. Die avond zijn we op strand te vinden en maken een vuurtje. We hebben het eilandje voor onszelf. Ik verzamel zand van Martydup eiland en zie mooie schelpjes voor mijn verzameling. De volgende dag komt de groente en fruitboot voorbij! Alles in veelvoud en het ziet er goed uit. Wat een luxe we hoeven geen voet aan land te zetten om verswaar te kopen. Die avond eten we garnalen en drinken melk uit een kokosnoot! Een maand lang blijven onze slippers onaangetast en hebben we alleen maar fluweel wit zand tussen onze tenen, nog net niet met onze billen bloot.

Holandese Cays

21 onbewoonde eilandjes om te bezoeken! We bezoeken BBQ eiland voor een paar nachten en gaan er op uit met dinghy om te snorkelen en eten lokaal op het buur eiland Banedup en al de andere eilandjes varen we voorbij. Waarom….. ze hebben allemaal palmbomen en een wit strand. Soms is het te druk of staat er swell en varen we door. Het rond varen is al een hele belevenis opzich want van elk eilandje krijg je iets mee.

Lemmon Cays

Deze plek word omringt door tal van kleine eilandje en grote riffen, die ervoor zorgen dat het water vlak is. Een uitstekende plek om te wingfoilen! De dinghy’s worden gedropt op een zandbank en vanuit hier wordt er gewingfoilt. We sluiten de dag af met een biertje. Als Liah en ik met de dinghy’s terug varen, zien we niet veel later ook de mannen terug komen die er geen genoeg van krijgen. Ze varen nog een paar ere rondjes om de boten. Op het eilandje Nuinudup spelen we mexican domino train en eten we voor 12 dollar een heerlijk maal! Hier verblijven we een week en nemen ook een bezoek aan Dog eiland waar je naar een wrak kan snorkelen.

De Mola maker komt opbezoek

Wat zijn mola’s eigenlijk? Een mola is een rechthoekig, horizontaal stuk textiel, gemaakt in omgekeerd applicatiewerk. Dat gebruikt men voor de versiering van de blouses die de Kuna-vrouwen dagelijks dragen. Mola’s gaan daarom in paren: een voor- en een achterkant van de blouse. Als er een verschil is tussen de twee, dan gebruikt men de mooiste mola voor de rugzijde van de blouse. De mola wordt alleen gebruikt voor de romp. Schouders en mouwen worden gemaakt van een gekleurde, katoenen stof.

Er worden twee of meer lagen gekleurde katoen van dezelfde maat op elkaar gelegd en vast gestikt. Vervolgens wordt het patroon uitgeknipt uit de bovenste laag stof, zodat op die plaatsen de onderliggende stof zichtbaar wordt. De rand van de bovenste laag stof slaat men naar achteren en wordt met fijne steekjes vastgezet op de onder liggende stof. In die zin verschilt deze techniek van ‘gewoon’ appliceren, omdat bij die techniek de afbeelding wordt gevormd door kleine stukjes stof vast te naaien op een grotere ondergrond. Soms gebruikt men voor een onderlaag diverse stukjes stof van verschillende kleuren. Zo krijgen de diverse delen van het uitgeknipte patroon een andere achtergrondkleur. Traditioneel wordt het stikwerk in een eenvoudige steek uitgevoerd met dezelfde kleur garen als de stof, zodat het zo min mogelijk zichtbaar is. Men komt ook geborduurde steken tegen, soms als toevoeging op het uitgevoerde patroon.

Een mola kan bestaan uit twee lagen katoen met verschillende kleur. Ook meer lagen komen vaak voor, soms meer dan zes lagen stof, waarbij telkens een patroon wordt uitgeknipt en afgewerkt om de kleur daaronder te laten zien. Belangrijk is daarbij het gebruik van fijngeweven katoen, zodat deze niet gaat rafelen.

Hoe meer lagen een mola bevat en hoe fijner de afwerking, des te meer tijd kost het om zo’n mola te maken. De tijd die nodig is om een mola te maken, varieert van twee weken tot zes maanden. Het is duidelijk dat hoe complexer een mola is, hoe kostbaarder die is, want behalve voor eigen gebruik worden de mola’s tegenwoordig ook aan toeristen verkocht.

Chichime Cays

We varen alleen verder. Onze volgende bestemming is maar een uurtje varen. Een druk bezochte anker plek maar gelukkig is er nog een gaatje voor ons. We liggen hier heerlijk tussen twee eilandjes en kijken uit op een oude ferry die hier ooit op een rif is geraakt. De dagen vullen zich met snorkelen en zien een hoop leven in de zee. Als we de dinghy met ons mee laten drijven tijdens het snorkelen zien we in totaal 10 spotted eagle rays waar het nog geen 3 meter diep is. Ongeloofelijk veel klein vis, wat als donkere wolken zich schuil houd in het ondiepe warme water. Als je erop af zwemt opent de wolk zich en sluit zich weer als je er in zit, miljoenen vis oogje staren mij aan.

El Porvenir

Het laatste of het eerste eiland van de San Blas, ligt er aan van welke kant je komt. Het eiland heeft een vliegveldje en hier kun je al je formaliteiten regelen. Toeristen die met het vliegtuig komen worden vanaf hier met bootjes verplaatst naar de vele eilandjes van de San Blas. Voor ons is het alweer het laatste eiland en alleen een stop om de volgende dag een grote slag te maken richting Panama!